تولیدکنندگان صنایع غذایی برای جلوگیری از آلودگی محصول، الزامات بسیار سختی را باید رعایت کنند. برای اطمینان از رعایت کامل مقررات ایمنی مواد غذایی، هر گونه فلز مورد استفاده باید مطابق با کوچکترین جزئیات ضرورات باشد. از کاربرد استیل در صنایع غذایی میتوان به استفاده از آن در فرآیند ساخت مواد غذایی به عنوان سینی، اشاره کرد. با این حال، برخی ممکن است متوجه آن نباشند که هرگونه فلز ضد زنگی مناسب این کار نیست. صدها نوع مختلف فولاد ضد زنگ در بازار وجود دارد که هر کدام خاصیت منحصر به فرد خود را دارند. در اینجا نگاهی می‌اندازیم به دو آلیاژ که معمولاً برای اکثر کاربردهای مواد غذایی گزینه‌ای ایده آل محسوب می‌شوند. کاربرد فولاد ضد زنگ ۳۱۶ و فولاد ضد زنگ ۴۳۰ در نظر گرفته شده است.
کاربرد استیل ۳۱۶ در صنایع غذایی
فولاد ضد زنگ ۳۱۶ یک آلیاژ فولاد ضد زنگ آستنیتی است که از کروم و نیکل بالایی برخوردار است. مانند بسیاری از آلیاژهای فولادی، قادر به تحمل درجه حرارتی چندین برابر بیشتر از بسیاری از فرآیندهای ساخت مواد غذایی هستند (بیش از ۸۰۰ درجه سانتیگراد، یا ۱۴۷۲ درجه فارنهایت).
آنچه آلیاژ ۳۱۶ را به یک ورق فولادی ایده‌آل برای استفاده در فرآیندهای مواد غذایی تبدیل می کند، این واقعیت است که این نوع گرید در برابر اسیدها، قلیاها و کلریدها (مانند نمک) مقاومت بالایی دارد در حالی که سایر فولادهای ضد زنگ آستنیتی مانند گرید SS 304 هنگام قرار گیری در معرض نمک، خوردگی حفره‌ای شدیدی پدید می‌آورند که غالباً در محصولات غذایی وجود دارد.
کاربرد استیل ۴۳۰ در صنایع غذایی
به عنوان یک آلیاژ، فولاد ضد زنگ ۴۳۰ بسیار شبیه به گرید فولاد ضد زنگ ۳۱۶ است. میزان کروم موجود در این آلیاژ به اندازه استیل ۳۱۶ است اما تنها بخشی از مقدار نیکل در آن متفاوت است که همین عامل این آلیاژ را به گزینه ای مناسب و مقرون به صرفه برای تولیدکنندگان مواد غذایی تبدیل کرده است.
تفاوت عمده دیگر بین استیل ۴۳۰ و ۳۱۶ این است که گرید SS 430 یک آلیاژ فریتیک است، به این معنی که به طور پیش فرض آلیاژی مغناطیسی است. آلیاژهای فریتی مانند آلیاژ SS 430 مقاومت فوق العاده‌ای در برابر ترک خوردگی ناشی از تنش از خود نشان می‌دهند.
SS 430 از مقاومت بسیار خوبی در برابر اسید نیتریک و اسیدهای آلی برخوردار است و اغلب در مواردی که تماس طولانی مدت با ترکیبات ملایم اسیدی نگران کننده است، مورد استفاده قرار می گیرد. این آلیاژ همچنین در برابر گوگرد و اکسیداسیون مقاومت بالا دارد. با این حال، به دلیل مقدار کم نیکل موجود در آن، این آلیاژ به اندازه فولاد ضد زنگ ۳۱۶ در برابر اسیدهای رقیق به جا مانده مقاوم نیست.
کدام استیل برای استفاده در صنایع غذایی بی‌خطر است؟
این سؤال مطرح می‌شود که: “بهترین آلیاژ فولاد ضد زنگ در مواد غذایی کدام است؟” پاسخ این سوال بستگی به کاربرد استیل دارد که در صنایع غذایی خاص استفاده خواهد شد. به عنوان مثال، یک قنادی که شکلات تولید می‌کند در مقایسه با تولیدکننده‌ای که در تهیه سس گوجه فرنگی تخصص دارد، به استیل مختلف احتیاج دارند. به طور کلی، استفاده از استیل ۳۱۶ معمولاً در ساخت ظروف انتخاب بهتری است. SS 316 در هنگام برخورد با نمک و ترکیبات اسیدی قوی‌تر مانند آب لیمو یا گوجه فرنگی، از نظر شیمیایی مقاوم تر است. با این حال، استیل ۴۳۰ یک جایگزین مناسب و ارزان قیمت برای تولید کنندگان مواد غذایی است که برای فرآیند تولید خود به ورق فولادی مقاوم به درجه حرارت بالا نیاز دارند.
می توان مقاومت هر دو آلیاژ را با استفاده از الکتروپولیش افزایش داد. این فرآیند نه تنها باعث بهبود لایه اکسید که محافظت از فولاد را بر عهده دارد می‌شود، بلکه برآمدگی و فرورفتگی‌های میکروسکوپی روی سطح آلیاژ را از بین می برد بنابراین میزان چسبندگی مواد غذایی به فولاد کمتر شده و تمیز کردن آن نیز آسان‌تر می‌شود.
توجه به این نکته مهم است که نگهداری یک سینی یا سبد فولاد ضد زنگ نقش بسیار زیادی در طولانی شدن عمر مفید آن دارد. به عنوان مثال، این ورق های فلزی هرگز نباید با استفاده از یک فولاد ساده یا برس آهنی خراشیده شود، زیرا در این حالت ذرات آهن بر روی سطح ضد زنگ منتقل شده و لایه اکسید محافظ آن را از بین می‌رود.
